Yaş Kedi Maması Sağlıklı Mı? Hangi Yaş Mama?

Selam! Bugünkü konumuz yaş mama! Biliyorsunuz, ben çiğ beslenmeye geçtim ve bu konudaki araştırmalarımı, tecrübelerimi kedilerde çiğ beslenme sekmesinde toparlıyorum ancak çiğ beslenmeye henüz geçmemiş ya da geçmeyecek okuyucularım için de beslenme konusunda faydalı yazılar paylaşmaya devam edeceğim.

Hazır kedi mamalarının kediler için yeterince sağlıklı olduğuna inanmasam da ki bu  konuyu burada konuşmuştuk, hazır kedi mamaları da kendi içerisinde daha iyi ve daha kötü olarak ayrılıyor. Kedinizin sağlıklı ve uzun bir ömrü olması için bu mamaların içerisinden daha sağlıklı olanlarını seçmeniz kesinlikle çok önemli!

Yaş kedi maması mı yoksa kuru kedi maması mı diye ayrıca bir kıyaslama yazısı paylaşacağım ancak kısa birkaç cümle söylemek istiyorum. Kuru kedi mamaları çok çok az nem ve çok fazla karbonhidrat içerdiği için ben kesinlikle sadece kuru kedi maması kullanılması taraftarı değilim.

HTF Market Intelligence Consulting Consulting tarafından Ağustos 2017’de yapılan pazar araştırması sonucunda da dünya üzerinde yaş mama kullanımının arttığı tespit edilmiş. Yaş mamalar , kuru mamalardan daha fazla protein ve yağ içeriğine sahip olduğundan , evcil hayvanlar, yaş mamaları kuru mamalardan daha lezzetli algılarlar. ( ki bu onlar için tamamen sağlıklı çünkü BİR KEDİNİN TEMEL BESİN KAYNAĞI PROTEİN VE YAĞDIR. Bu bilimsel bir gerçektir ve hala okumadıysanız lütfen kedilerin beslenme temellerini buradan okuyun) Ayrıca, yaş mamaların çoğu koruyucu madde içermez ve bu nedenle hızlı tüketim içindir. (kaynak)

Ne Kadar Yaş Mama Kullanmalıyız?

Kedinizin beslenmesine mümkünse ev yapımı (buradan nasıl hazırlayacağınızı öğrenebilirsiniz) değilse kaliteli yaş mamaları bol bol katmanızı öneririm. Bol bol derken, ne kadar mesela? Ben hazır/kuru kedi maması kullanırken beslenmesinin neredeyse yarısını kaliteli/ev yapımı yaş mamalar oluşturuyordu. ”Ee ama bizimki yaş mama yeyince ishal oluyor.” dediğinizi duyar gibiyim. Yaş mama ishal yapmaz, yanlış yaş mama ishal yapar ya da kedinizin bir sağlık problemi olabilir. Bu konuda bir veteriner hekimden destek almanız gerekir. Örneğin, bir okuyucumun kedisi birçok hazır yaş mamayı denemiş ancak hep ishal gözlemlemiş ancak evde hazırladığı yaş mamalardan verdiğinde ishal sorunu yaşamadığını bana aktarmıştı. Sorun, yaş mama yemesinde değildi yani, denediği hazır yaş mamalar içerisinde bulunan bir madde ishal olmasına sebep oluyordu. Bu durumda ya ev yapımı yaş mamaya devam etmek gerekiyor ya da denenen yaş mamaları gözden geçirmek gerekiyor.

Şimdi önce, kaliteli yaş mama nasıl seçilir onu öğrenelim. Sonra da Türkiye’de çok satılan yaş mamalara bir göz atalım ve fiyat/ performans olarak listeleyelim. Letsli go!

Kaliteli Yaş Mama Nasıl Seçilir?

Donald Bowers Photography

Yaş mamaları incelerken, dikkat ettiklerimi aşağıya madde madde sıralıyorum. Dolayısıyla, bu yazıda bütün yaş mamalara yer veremesem de siz, aşağıdaki noktalara bakarak kaliteli olup olmadığına karar verebilirsiniz;

1- Protein Kaynağı

Raw meat

İlk ve en önemli maddemiz bu. Kediler zorunlu etçillerdir ve yaşamak için et yemeye ihtiyaç duyarlar. Bu sebeple, protein kaynağı yani içerisinde gerçek etin olup olmaması en önemli madde. Kesinlikle, içeriği et ve et türevleri olan mamaları sağlıklı bulmuyorum, bunlar kaliteli mamalar değiller. İçindekiler kısmında net bir şekilde; tavuk, tavuk eti, somon, somon eti gibi terimler olan mamaları tercih etmemiz gerekiyor. Kısaca, içerisinde gerçek et olması ve bunun yüksek oranda bulunması birinci maddemiz.

2- Vitamin, Mineral, Aminoasit Takviyeleri

Hazır kedi mamaları, konserve ya da kuru, ısıl işlemlere maruz kaldıkları için çeşitli vitamin, mineral ve amino asit takviyeleri içermek zorunda. Kuru mamaların birçoğu, birçok yaş mamaya nazaran bu konuda çok daha özenli hazırlanıyor. Örneğin, birçok yaş mamada taurin takviyesi olmuyor. Oysa ki yaş mamalar da pişmiş etten yapıldığı için içerisindeki et, taurin içeriğinin büyük bir kısmını kaybediyor ve taurin eksikliği uzun vadede kediler için büyük sağlık sorunlarına sebep olabiliyor.

Taurin üzerine yapılan çalışmalar, ısıl işlem görmüş yaş mamalar ile beslenen kedilerin taurinden biyoyarlanımının daha düşük olduğunu göstermiştir. (Hickman MA et al. 1990, Hickman MA et al. 1992) Bu sebeple, yaş mamalar kuru mamalara kıyasla 2, 2.5 kat daha fazla taurin içermelidir. (Douglass GM ve diğ. 1991, Earle KE ve ark. 1991)

FEDIAF‘a göre yetişkin kediler için yaş kedi mamasında %0.2 taurin olması gerekirken, yavru kediler ve hamile, emziren kediler için bu oran %0.25 olmalıdır. (kaynak)

AAFCO da yine yaş mamada kediler için gerekli taurin oranını minimum %0.2 olarak paylaşmıştır. (kaynak)

Dolayısıyla, taurin ilavesi ihva etmeyen yaş kedi mamalarını dakika itibariyle ocak dışı bırakıyorum.

O halde, bir örnek vermek gerekirse 80 gramlık bir yaş mama konservesinde EN AZ (80*0.2/100= 0.16 g) 160 mg taurin ilavesi olmasını beklemeliyiz.

Ayrıca birçok kaliteli yaş kedi maması da B grubu, A, D, E gibi temel vitamin eklemelerini de içeriyor.

3- Analiz Değerleri

Kuru mamalarda olduğu gibi yaş mamalarda da analiz değerleri oldukça önemlidir. Analiz değerleri ne demek?

Bir mamanın protein, yağ, lif, kül ve nem yüzdeleridir.

Burada sizinle önemli bir bilgi paylaşmam gerekiyor. Biraz matematik içerecek, o yüzden dikkat; Mamaların analiz değerlerini AAFCO, FEDIAF gibi standartlara göre incelemek için kuru madde içeriği (dry matter – DM) üzerinden hesaplama yapmamız gerekir çünkü bu kurumlar önerilen rakamlarını kuru madde içeriği üzerinden paylaşır. Ayrıca belki dikkat etmişsinizdir. Yaş mamaların analizinde genellikle %8 civarı protein yazarken kuru mamalarda %30-40 civarı yazar ve biz bunu az sanarız. Oysa ki kuru madde bazında yaş mamaların protein oranı kuru mamalardan daha yüksektir. Nasıl yani?

• Bir kuru mama yaklaşık %10 nem içerir. Geriye kalan %90 kuru içeriktir. İçerik analizinde %30 protein içerdiği yazıyor ise (30/90= 0.33) %33 kuru madde bazında içerdiği protein oranıdır.
• Bir yaş mama ise yaklaşık %80 nem içerir. Geriye kalan %20 kuru içeriktir. Bu kuru içeriğin %8’i protein ise (8/20= 0.40) %40 kuru madde bazında protein içerir.

Yaş Kedi Mamasında İdeal Protein Oranı Kaç Olmalı?

AAFCO kedi mamalarında kuru madde bazında yetişkin kediler için minimum %26, gelişme çağındaki kediler için ise minimum %30 protein oranı önermektedir. Maksimum bir değer ile sınırlandırılmamış.

FEDIAF ise kedi mamalarında kuru madde bazında yetişkin kedilerde minimum %25, gelişme dönemindeki kediler için ise minimum %28-30 protein oranı önermektedir. Maksimum bir değer ise yine önerilmemiş.

Neden maksimum değerler verilmemiş derseniz; firmalar minimum yapma eğiliminde çünkü kaliteli protein kaynakları çok pahalı. Mamaların içerisindeki bitkisel proteinleri çıkartsak çoğu mama, hayvansal protein olarak minimum %25’i yakalayamaz bile ki artık hepimiz bitkisel proteinlerin kedilerin ihtiyacı olan esansiyel aminoasitler açısından çok çok fakir olduklarını biliyoruz. Kedilerin sindirim sistemleri de protein ve yağı sindirmek üzere dizayn edilmiştir. Dolayısıyla maksimum bir değer verilmiyor. Zaten genellikle fazlasının toksik olduğu durumlarda maksimum değer veriyorlar. Örneğin A ve D vitaminlerinde.

Bir de kedilerin doğal avlarını düşünelim. Bir tavuğun yaklaşık %72.2 nem, %13.4 protein olduğu verisi burada paylaşılmış. Bunu kuru madde bazında hesaplarsak %27.8 kuru madde içerir. %13.4 protein ise (13.4/27.8= 0. 48) %48 kuru madde bazındaki protein oranıdır. 

Dolayısı ile alacağınız yaş mama kuru madde bazında EN AZ %25 protein içermeli. İdeal ve sağlıklı olması için ise doğal avlarını düşünerek yaklaşık %50 civarı kuru madde bazında protein içermeli diyebiliriz.

Yaş Kedi Mamasında İdeal Yağ Oranı Kaç Olmalı?

AAFCO ve FEDIAF hem yavruluk dönemindeki hem de yetişkin kediler için minimum yağ oranını kuru madde bazında %9 olarak belirtmiş. Maksimum bir değer belirtilmemiş.

Yine bir tavuğun %72.2 nem, %14.4 yağ oranı içerdiği de burada paylaşılmış. Kuru madde bazında hesaplarsak, tavuğun (14.4/27.8= 0. 52) %52 yağ içerdiğini görüyoruz. Dolayısı ile yine kuru madde bazında %52 civarı yağı ideal kabul edebiliriz.

Yaş Kedi Mamasında İdeal Kül Oranı Kaç Olmalı?

”Kül ne yeaa?” diyorsunuz değil mi 😀 Kül; magnezyum, demir, çinko, potasyum, fosfor, kalsiyum gibi kedinizin ihtiyaç duyduğu temel minerallerin tamamını kapsayan teknik bir terimdir. AAFCO ya da FEDIAF topluca kül için bir oran önermemiş. Tek tek bütün minerallerin olması gereken minimum yüzdeleri yazmış. Örneğin yavru kediler için kuru madde bazında minimum %1 yavru kediler için ise %0.6 olarak önerilmiş ancak bu değerleri tek tek mamaların içindekiler kısmında göremiyoruz. Keşke görebilsek ben özellikle kalsiyum ve fosfor değerlerini görmeyi çok isterdim! Genel olarak %2 ve altı olanları tercih edebilirsiniz.

Yaş Kedi Mamasında İdeal Lif Oranı Kaç Olmalı?

Önce yine lifin ne olduğunu açıklayalım. Lif, tamamı karbonhidratlardan elde edilen birkaç farklı bileşiktir. En yaygın liflerden bazıları selüloz, hemiselüloz, pektin, lignindir. Lif yapısına, mayalanma oranına, sindirilebilirliğine, suda çözünürlük ve diğer kriterlere göre sınıflandırılabilir. Genellikle pirinç, soya fasulyesi, patates, pancar posası gibi içeriklerden elde edilirler. (kaynak)

Kedinizin herhangi özel bir sağlık durumu yoksa bu liflere ihtiyacı yoktur. Bu meseleyi ayrıntılı olarak ”tahıllı kedi maması mı yoksa tahılsız mı” yazısında incelemiştik. Buradan okuyabilirsiniz. Meşhur, ”ama kediler avlarının midelerindeki sebzelerden, tahıllardan da yararlanıyorlar” kısmı da var <3

AAFCO ve FEDIAF ideal lif oranı gibi bir bilgi paylaşmamış. Kedilerin doğal avlarına bakacak olursak (fareler ve sıçanlar gibi) – yaklaşık % 0,55 lif içerir. (kaynak) Yani eğer faydalı olacaksa % 0,55 oranına yakın bir lif aramalıyız ancak genelde daha yüksek olur çünkü karbonhidratlar ucuz olduğu için mamalarda bolca kullanılır. Bu lifler, kedinizin ishal ya da kabız olmasında büyük rol oynayabilirler. Dolayısıyla böyle bir etki gözlemliyorsanız bu değerlere ayrıca dikkat etmelisiniz.

Yaş Kedi Mamasındaki İdeal Nem Oranı Kaçtır?

Bu rakam aslında genelde 70-80 civarı oluyor yaş mamalarda ve bu da zaten onların doğal yiyeceklerine oldukça benzer. Ben kedi beslenmesinde her zaman mümkün olduğunca doğal olanı taklit etmekten yanayım!

Yaş kedi mamaları, kuru mamalara nazaran analiz olarak kedilerin doğal yiyeceklerine çok çok daha benzerdir. Örneğin; kemiksiz tavuk ve hindi etleri analiz edildiğinde hindi numuneleri için nem ortalama % 68.5, yağ% 15.7 ve protein% 15.2’dir. Tavuk numuneleri için ise nem, yağ ve protein sırasıyla % 72.2,% 14.4 ve% 13.4 olarak hesaplanmıştır. (kaynak) Tabii protein ve yağ oranları burada kuru madde bazında yazılmış değil. Kafanız karışmasın. Bu rakamlar aynı konservelerin etiketlerindeki gibi toplam üzerinden hesaplanmış. Dolayısıyla ben gidip yaş mama alacak olsam etiket üzerinde yukarıdaki rakamlara benzer rakamlar arardım.

KAFAMIZ ÇORBA OLDU VİCDANSIZ, HANGİ MAMAYI ALALIM ONU SÖYLE

Haklısınız ama yukarıdakileri de yazmak zorundayım çünkü size bir mamayı önerirken ya da önermezken kaynak; gtüm demek istemiyorum 😀 Nedensellik ilişkisini güzelce anlatayım ki siz benim neden önerdiğimi ya da önermediğimi görün çünkü benim hiçbir mama firması ile anlaşmam yok. Tek gayem, kedilerimizin sağlıklı beslenmesi. Sizlerin kedi beslenmesinde doğru tercihleri yapabilmenize destek olmak <3

”Hala marka vermeden konuşuyorsun. Ne alam, ne?”

Tamam, şimdi bu yazı çok uzadı. Bu sebeple, şuşuonlayn’ın güzel okuyucuları için hazırladığım Türkiye’de sıklıkla kullanılan 12 kedi mamasının bu yazıdaki bilgiler ışığında incelemesi için sizleri buraya alayım.

KAYNAKLAR

The Association of American Feed Control Officials (AAFCO)

FEDIAF Nutritional Guidelines